Düşünce Haber Medya

KARANLIKTAN AYDINLIĞA

Aydınlanmanın tek yolu olan; Cumhuriyet devrimlerinin, Anadolu topraklarında filizlenmesinin mihenk taşı olan Köy Enstitülerinin 82.yılında başta Ulu Önder Mustafa Kemal ATATÜRK akabinde; Hasan All YÜCEL ve İsmail Hakkı TONĞUC’U saygı ve minnetle anarak yazıma başlamak istiyorum.

Köy Enstitüleri; Halkın çocuklarını okutmak, karanlıktan aydınlığa çıkarmak ve eğitmek için kurulan ve halkın aydınlanıp, bilinçli bir toplum haline gelmesinden korkanlar tarafından kapatılan değerli bir kurumdur.

Dönemin Milli Eğitim Müdür'ü olan; Hasan Ali YÜCEL '' Anadolu Bozkırında açmadan solan çiçek bırakmayacağız'' demişti... Ama ne yazık ki o bozkırda ki çiçekler daha açmadan soldu.

Türkiye'de ilkokul öğretmenleri yetiştirmek üzere 17 Nisan 1940 tarihli ve 3803 sayılı yasa ile açılan Köy Enstitüleri; bizler içim milli bir değerdi.

Tamamen Türkiye'ye özgü olan bu eğitim projesini, dönemin Milli Eğitim Müdürü; Hasan Ali Yücel bizzat kendisi yönetti.

Kuruluş amacı ise; Neredeyse tüm Anadolu'nun okulsuz ve öğretmensiz olduğu gerçeği göz önüne alınarak, dönemin cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün himayesinde, Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel tarafından İsmail Hakkı Tonguç'un çabalarıyla köylerden ilkokul mezunu zeki çocukların bu okullarda yetiştirildikten sonra yeniden köylere giderek öğretmen olarak çalışmaları düşüncesiyle kuruldular.

Köy Enstitüsü'nde yetişen öğretmenler; gittiği çevreyi değiştirebilecek beceri ve bilgi birikimine sahip, çağdaş, dayanışmacı, bilinçli, teknik, zirai ve sağlık bilgisine sahip ve çok yönlü yetiştirilmişlerdi.

Kendi ihtiyacını kendin üret" sloganıyla işe başlayan Köy Enstitüleri iş ve eğitimi ustalıkla bütünleştiren özgün bir program uyguladı. Burada uygulanan bir işgücü eğitimi değildi; öğrencinin, öğrenirken, ihtiyacı olanların bir kısmını da ürettiği bir yaklaşımdı.

SÜRDÜLER-EKTİLER-BİÇTİLER...

Köy Enstitüleri; Yoksul ama zeki köy çocuklarını; cehaletin koynundan kurtardı. (Yaparak-yaşayarak öğrenme) damgasını vuran eğitim modeliydi.

Karanlığı yırtan meşale idi Köy Enstitüleri...

 Karanlıktan aydınlığa çıkışın adı idi Köy Enstitüleri...

Şöyle kısaca bahsedecek olursak;

-Ülkenin yüz akıdır

-Bilinçtir,

-Emektir

-Çağdaşlıktır

-Ayağa Kalkıştır

-Umuttur

-Direniştir

-Dirençtir

Saymakla bitiremeyeceğimiz güzelliklere ışık tutan bu değerli kurum olan Köy Enstitüleri, daha kuruluş aşamasında birçok sıkıntı ile karşılaştı. Birçok çıkar grubunu rahatsız etti. Ağırlıklı olarak eleştiriler; komünist öğretmen yetiştireceği, karma eğitimle kızlarımızın namusunun lekeleneceği, din düşmanlarının yuvası olacağı gibi ipe sapa gelmez, gerçekle ilgisi olmayan dayanaksız karalamalar yayılıyordu.

Köy Enstitülerinde yaratılan demokratik hava, bir anlamda öğrencilerin mevcut düzenle çelişkilerini de açığa çıkarmıştı. Bu çelişkinin ve mücadelenin yayılacağı korkusuyla, toprak ağaları, yeni oluşan cılız burjuvazi ve Osmanlı’daki alışkınlıklarını sürdüren bürokrasi, Köy Enstitülerinin yarattığı ışığa saldırılarını ve karalamalarını artırdılar.

1950 seçimlerinde iktidara gelen Demokrat Parti, 27 Ocak 1954 tarihinde 6234 sayılı yasa ile Köy Enstitülerini tümüyle kapattı.

Köy Enstitülerinin kapatılmasıyla, dünyada örneği olmayan ve zor yaratılan özgün bir “öğretmen yetiştirme” kurumu da ne yazık ki yok edildi.

''Köy Enstitüleri, çevresine ışık saçan, çalışkan, laik, demokrat, devrimci, yaratıcı, sorumluluk alan, gittiği yeri aydınlatan, toplumsal kalkınmanın önderlerini yetiştiriyordu. Eğitim sistemi ezberci, yarışmacı, sınava endeksli bir model içine hapsedilemeyecekti. Kişiliksiz, evet efendimci, gerici bir nesil yerine, aydın, laik, özgür, yaratıcı bir genç nüfusa sahip Türkiye olacaktı.''(TD/APK/NÖ)

Sözlerime Nazım Hikmet RAN'ın dörtlüğü ile son vermek istiyorum.

''Sana düşman, bana düşman,

Düşünen insana düşman,

Vatan ki bu insanların evidir,

Sevgilim onlar vatana düşman...''

                                                                Nazım Hikmet RAN